اصول و مبانی بازیگری نوشته‌ علیِ تقی‌زاده

مقدمه
نفس هنر خلاقيت است و هنرمند ويژگي غريزي ممتازي دارد كه او را در اين آفرينش هنري ياري مي­رساند. اين غريزه قويتر از انست كه ما مي­شناسيم يا مي­توانيم تشريح كنيم. تمامي وجود او – فكر او، روح او و آن جوهر تعيين كننده­اي كه نامش استعداد است بايستي وقف هدفش شود.
آنچه در اين مجموعه سعي بر تهيه و تدوين آن شده است.نكات زير بنايي است كه هر هنرجوي اين رشته بايد با آنها آشنا باشد، آنها را بياموزد و با آنها زندگي كرده و رشد نمايد. تا پس از طي دوران طاقت فرساي آزمون و خطا زمینه را براي صعود به مراحل بعدي آماده نمايد.
در ده بخش زير نكات اساسي و مهم جهت پي ريزي يك بناي مستحكم طراحي گرديده كه آميزه­اي از آموزش­هاي استادان معتبر اين رشته و تجربياتي است كه طي يك دهه تحصيل و فعاليت در عرصه­هاي دانشجوئي و تجربي و حرفه­اي نگارنده و تدوين كننده اين تحقيق بعمل آورده است.
سخنی درباره بازيگري:
امروزه غالباً بازيگر بدون هيچ معياري به اين حرفه قدم مي­گذارد. در دوره­هاي گذشته، نوآموز بازيگري تحت تأثير بازيگران بزرگ بود. در آن زمان، نوآموز اين حرفه با يك نیزه قدم به صحنه مي­گذاشت و به اين ترتيب مهارت­هاي لازم را به تدريج از بزرگان اين حرفه مي­آموخت. در سالهاي نزديكتر، مدرسه بازيگري غالباً بخشي از يك تئاتر بود و سرانجام نوآموزان به طور كامل درخدمت آن تئاتر درمي­آمدند. به اين معنا كه در آغاز بازيگر مي­شدند، سپس كارگردان و نيز استاد بازيگري. تئاتر هنري مسكو نمونه­اي ازاين روش كار است. اما در اين لحظه از تاريخ معاصر، براي بازيگر و چه بسا معلم بازيگري معيار شخص وجود ندارد. از دهة ۱۹۳۰ به بعد، كلية ضوابط اجتماعي بازيگران، ازنوع لباس پوشيدن آنان گرفته تا نحوة رفتار و كردارشان، دست خوش تغيير شده است. اين واقعيت­ها در هر بازيگر فرديت خاصي بوجود آورده است كه قدرت قضاوت را درمورد او از استاد وي سلب مي­كند و استاد مي­داند كه هر بازيگر بدون در دست داشتن نظامي از ارزش­ها در اين راه قدم مي­گذارد، هر چند ممكن است استعداد شگرفي در او نهفته باشد. كسي كه در اين راه قدم گذاشته است، بايد بپذيرد كه راه رفتن برلبة تيغ را برگزيده است؛ و در راه پرمخاطره­اي قدم برمي­دارد. چرا كه اول بايد به درستي بداند كه چه بايد بكند، سپس دست به عمل بزند. زيرا هرگز بازيگربين يك نهار و شام موجوديت پيدا نمي­كند.
بولس لاوسكي مي­گويد: « … بازيگر بايد اين حقيقت را بپذيرد كه حرفه­ او يك عمر كار مداوم مي­طلبد و به خوبي بداند كه داراي حرفه ایست كه برايش يك عمر كار مداوم مي­آورد.»
۱.       استعداد و قريحه:
درمورد استعداد و قريحه تاكنون مباحث زيادي صورت گرفته و همينطور نتايج گوناگون. عده­اي معتقدند كه لازمة بروز خلاقيت داشتن استعداداست، كه اگر چاشني علاقه و پشتكار به آن اضافه شود، منجر به اين ويژگي ممتاز در فرد مي­شود. گروهي ديگر تمايلات و علائق انساني را دليلي بروجود استعداد و بروز خلافيت برمي­شمارند. و بالاخره به آناني مي­رسيم كه موهبت خلقت را در همه يكسان مي­دانند و بروز خلاقيت را منوط به شرايط محيطي فرد مي­دانند.
بنظر مي­رسيد كه گاهاً بهترين و مطمئن­ترين كسي که مي­تواند در اين، باره به قضاوت بنشيند، خود فرد است، چرا كه ( به شرط صادق بودن با خويش ) او بهتر از علائق، سليقه­ها و تمايلاتش آگاه است.
۲.        اخلاق و نظم:
استانيسلاوسكي مي­گويد: « اين حقيقت، كه تئاتر غالباً مقام خود را به عنوان يك معبد هنر از دست ميدهد. عمدتاً به واسطه خود هنرپيشگان است. زيرا اين هنر پيشگان­اند كه در اكثر موارد مسئول باب شدن هرگونه پلشتي، چون هرزه درايي، توطئه، بدگوئي، رشك و جاه طلبيهاي خودخواهانه در تئاتراند. »
« در لاك خود فرو رفتن و فكر كردن كه: ( چه مرواريد گرانبهايي درخود دارم ) سرنوشت محتوم تقريباً تمام شكست خوردگان است. اين سرنوشت محتوم كساني است كه با هر حرف كارگردان زود مي­رنجند. كساني كه هميشه گمان مي­كنند دركشان نكرده، يا قدرشان ناشناخته مانده، يادرحقشان ظلم شده است. حال آنكه مشكل­شان فقط اين است كه چون مجذوب خودند و خود را آدم­هاي بزرگي مي­دانند، درواقع آدم­هاي مفلوكي­اند كه خودبيني بي مقدار تمام روحشان را خورده است. و آنچه گمان مي­برند در وجودشان هست و ارزش عظيمي دارد، چيزي جز وهم توخالي نيست، وهمي كه سرانجام ياس و تلخي ببار مي­آورد.»
و درادامه مي­افزايد كه: « بايد خودتان محيط تئاتر را از هر آلودگي و فساد مصون بداريد و در حفظ و سلامتي آن بكوشيد.
…. در مساعد بودن محيط و فضاي هنري يك يك افرادي كه در آن قدم مي­گذارند مسئول­اند. زيرا هر نوع آلودگي اعم از ريز و درشت كه باعث كثيف شدن فضاي پاك تئاتر مي­شوند توجه شما را از هنر اصيل و واقعي منحرف مي­كند. و با خود پاكي و نظافت و بوي خوش به تئاتر بياوريد، و از اعمال و گفتار نفرت انگيز مانند مسائل معيشتي بيرون ، غيبت كردن، سخن چيني، توطئه، اتهام بستن، حسادت ورزيدن و خود خواهي­هاو … به پرهيزيد. ، … چنين كارهايي سبب بي احترامي به ديگران و خودخواهي و بي مبالاتي  نسبت به سايرين است. اينها عادات بدي است كه بايد دور ريخته شود… زيرا به درد كارهاي جمعي و اجتماعي نمي­خورد  جز ضرر رساندن مشكلی را حل نمي­كند. دركارهاي جمعي و دراجتماعات بايد هميشه لبخند داشت…. براي رسيدن به اين مقصود بيشتر درمورد ديگران فكركنيد و كمتر در مورد خودتان فكر كنيد…..
چه كسي آزادتر است، آنكه هميشه با اثرات و گرفتاريهاي شخصي به دور خود حصار مي­كشد، يا آنكه خود را فراموش كرده و به فكر آزادي ديگران است؟ …. . بنابراين هميشه اين شعار را آويزه گوشمان كنيم كه: « هنر را در خود دوست بدار، - نه خود را درهنر. … تادر نتيجه بجاي معبد هنر آشغالداني بوجود نيايد.»
« نظم و اخلاق صحنه­اي نبض نمايش است كافي است لحظه­اي از كار بيافتد، آن وقت مرگ نمايش حداقل براي همان شب قطعي است.»
« نظم و مقررات به اعتبار و حيثيت تئاتر مي­افزايد، و بي نظمي سقوط آن را تهديد مي­كند. براي رهايي از اين پرتگاه و نجات تنها يك راه وجود دارد: مقررات آهنين. اين است راه نجات تئاتر از پرتگاه سقوط. كليه گروههاي هنري به اين مقررات نيازمنداند. [۱]»
۳- بدن:بطور قطع اهمیت بدن در کار بازیگری بر هیچیک از دست اندر کاران هنر تئاتر پوشیده نیست. تقریباً در تمام مکاتب بازیگری، آموزش بازیگر با کار روی بدن او، آغاز می­شود. تاپس از رها کردن آن در هر زمان که لازم باشد برای رسیدن به اهدافش مورد استفاده قرار دهد. بدنی که موانع فرهنگی، عاطقی و خشک اندیشی دارد در دریافت محرک­ها نمی­تواند به راحتی حالت­های لازم را به خود اختصاص دهد. آموزش بدن بطور کلی یعنی تربیت کردن آن به گونه­ای که از سر تا پا وشامل تمام عضلات و حتی رگها و پی­هاست.
متأسفانه به دلایل گوناگونی در آموزشگاهها و یا دانشگاههای ما این مهم بدون در نظر گرفتن بنیان­های اصولی و نظری و نیز تمرین­های مفید، در سطحی ترین شکل ممکن آن، به هنرجویان آموخته می­شود(! ) آیا تا به حال واحدهای از قبیل: شمشبیر بازی، ژیمناستیک باله­دار، رقص سنتی و مدرن و اسب سواری گذرانده­اید؟! و یا جواب­های از این دست روبرو شده­اید که: ( بعدها در موقعیت­هائیکه برایتان پیش می­آید با آنها آشنا خواهید شد.! ) جوابی شکسته بسته برای یک آموزش شکسته بسته.
در اینجا باید به صراحت یاد آور شویم که اگر می­خواهید بنیان­های تکنیکی و خصوصاً بدنی خود را به شیوه­ای اصولی پایه گذاری کنید یا باید حداقل آشنایی ممکن را با مواردی را که در بالا نام آنها آمد پیدا کنید و طی حداقل یک سال هر روز دو ساعت به این گونه تمرینات بپردازید. آنوقت شاهد آن خواهید بود که هر بیننده از دیدن بدن شما به وجد خواهد آمد. پس بهمراه تمرین­های متداول و موجود از آنها غافل نشوید.
تمرین :
۱)      رهایی عضلات : پیش از آغاز هر عمل خلاقه چاره ای نیست ، مگر آنکه عضلات بدن را راحت و آسوده رها کنید
۲)      با ضرباهنگ شخصی راه بروید و دست ها و پاهایتان را بچرخانید .
۳)      روی نوک پا بروید . در این حرکت بدن باید در حس جاری بودن ، پرواز و بی وزنی غوطه ور شود . نیروی لازم برای دویدن را ازشنه هایتان بگیرید .
۴)      دست ها را روی کپل ها بگذلرید و با زانوهای خمیده راه بروید .
۵)      زانوها راکمی خم کنید ، با دستها انگشتان شست دوپا را بگیرید و راه بروید .
نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: